جهان امروز نیازمند بازخوانی مباحث عرفانی و فلسفی است

به گزارش خبرگزاری صداوسیما از سارایوو، حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، که در سارایوو حضور دارد در سخنرانی خود در همایشی پیرامون فلسفه اسلامی و عرفان نظری، به بررسی نقش و تأثیر ابن عربی بر ملاصدرا پرداخت.

حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی پور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که برای شرکت در نشست بین‌المللی عرفان در تمدن اسلامی در سارایوو به سر می‌برد در این نشست با اشاره به جایگاه ابن عربی در میان اندیشمندان اسلامی، گفت: امام خمینی (ره)، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، از ابن عربی به عنوان شیخ اکبر و شیخ عارف یاد کرده و در نامه تاریخی خود به میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، مراجعه به آثار ابن عربی و ابن سینا را برای شناخت اسلام توصیه کرده است.

ایمانی‌پور با تأکید بر تأثیرات ابن عربی بر ملاصدرا، اظهار داشت: ملاصدرا در مرحله‌ای از تاریخ اندیشه قرار دارد که از یک سو وارث فلسفه فارابی، ابن سینا و ابن رشد و از سوی دیگر متفکری، چون ابن عربی و سهروردی است. فلسفه ملاصدرا، تلفیقی از فلسفه و عرفان نظری است و حکمت متعالیه او کوششی در وصول به حقایق از طریق عقل و بهره‌بردن از وحی الهی است.

وی به نقل از علامه طباطبایی اشاره کرد که اساس حکمت متعالیه ملاصدرا مبتنی بر فتوحات و فصوص الحکم ابن عربی است و افزود: ملاصدرا در موضوعاتی، چون وحدت وجود، اهتمام به شهود به عنوان رکن اساسی در فهم حق، حرکت جوهری و استفاده از کتاب و سنت به عنوان معیار سنجش حقایق، به شدت تحت تأثیر ابن عربی بوده است.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: ملاصدرا، ابن عربی را به عنوان استاد مسلم و راستین نهضت تصوف دینی در جهان اسلام می‌داند و در آثار خود با احترام و خضوع از وی یاد می‌کند. او ابن عربی را با صفاتی، چون شیخ عارف، شیخ اکبر، و شیخ محقق توصیف کرده و این نشان‌دهنده جایگاه والای ابن عربی در نظام فکری ملاصدرا است.

ایمانی‌پور به اهمیت تلفیق فلسفه و عرفان در اندیشه ملاصدرا اشاره کرد و گفت: ملاصدرا معتقد است که مسائل فلسفی باید با برهان و دلیل عقلی بیان شود. با این وجود، او برتری عرفان و علم شهودی را بر سایر علوم تأکید می‌کند و معرفت و شناخت حقیقت وجود را مخصوص عارفان راسخ می‌داند.

وی ادامه داد: ملاصدرا در عین استفاده از عرفان ابن عربی، در برخی موارد از او انتقاد نیز کرده است و در عصر کنونی نیز بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با وجود اشاره به مراجعه به ابن عربی در نامه‌ تاریخی خود به گورباچوف مخالفت‌های را با او داشته است.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود،  به تأثیرات عمیق معنوی و الهامات ربانی در زندگی و آثار ملاصدرا پرداخت و گفت: ملاصدرا در مقدمه اسفار خود اشاره کرده که بسیاری از مسائل عقلی و حکمی از طریق گشایش غیبی و الهامات ربانی بر او معلوم گشته و نه از طریق مجادلات کلامی و یا سیاق فلسفی متعارف.

رئیس دستگاه دیپلماسی فرهنگی کشور در پایان سخنرانی خود به اهمیت بازنگری در آرای اندیشمندانی نظیر ابن عربی و ضرورت پژوهش‌های تمدنی و تبادل تجارب علمی میان نخبگان اشاره کرد.

وی از برگزارکنندگان این همایش ارزشمند تشکر کرد و بر اهمیت مطالعات تمدن‌پژوهانه تأکید کرد و گفت: جهان امروز برای نجات خود از گرداب‌های مادی‌گرایی نیازمند بازخوانی مباحث عرفانی و فلسفی است و شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی بدون بهره‌گیری از این آموزه‌ها امکان‌پذیر نیست.

در این همایش که به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بوسنی و هرزگوین برگزار شد، جمعی از اساتید دانشگاه از بوسنی و هرزگوین، ترکیه، مقدونیه و جمهوری اسلامی ایران به ارائه مقالات خود پرداختند.