اسرار معرفتی قیام، رکوع و سجود نماز چیست؟

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، عالمان قرآن معتقدند که مرگ دنیایی، انقطاع علاقه روح است از بدن و از عالم طبیعی؛ در نماز هم انقطاع از این عالم به حضرت ربّ العزّه است.

نماز به عنوان نماد محکم بندگی و ستون دین اسلام نقش مهمی در ساختن سبک زندگی دینی دارد؛ رکنی که هم دنیای ما را می‌سازد و ایمان را در دل‌ها پایدار می‌کند و هم زمینه‌ای برای آبادی زندگی ما در عالم آخرت خواهد شد. اهمیت و جایگاه نماز در آیات قرآن کریم و روایت‌های مستند از پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام مشخص است. در این میان، علما و دانشمندان دینی نیز رموز و اسراری از نماز را برای ما فاش کرده‌اند تا موجب انس بیشتر ما با دین شده و حالت‌های بندگی ما در شرایط نماز تقویت شود.

امروز برای شناختن بخشی از اسرار نماز، به بازخوانی سخنان گهربار مرحوم آیت‌الله سید ابوالحسن رفیعی قزوینی رحمه‌الله، یکی از مفاخر اسلام و مراجع بزرگ تقلید در قرن اخیر، پرداختیم. این عالم وارسته در سخنان و آثار خود، اسراری از نماز را بیان کرده که می‌تواند تأثیر زیادی در حالات روحانی ما در نماز داشته باشد.

 

 

بین موت و نماز، یک نوع ارتباط مخصوصی است. زیرا که نماز حقیقی هم عین موت است؛ زیرا که موت، انقطاع علاقه روح است از بدن و از عالم طبیعی؛ در نماز هم انقطاع از این عالم به حضرت ربّ العزّه [است]چنان‌که در مقدمه افتتاح صلاه، خواندن این آیه شریفه وارد است: «إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ…؛ روی دل خود را به سوی کسی آوردم که آسمان‌ها و زمین را آفرید.»

همین‌طور که در مرگ، وجهه روح به عالم دیگر است؛ در نماز هم وجهه روح به عالم قدس است. در مرگ قبض ارواح به دست عزرائیل است و در نماز، قبض روح از طرف خداوند عالم است.

نمازگزار بعد از اَدای تکبیره الإحرام حمد از ذکر صفات الهی مانند رحمن و رحیم و مالک یوم الدّین، سلطان عظمت الهی بر او مستولی شده و خود را در موقف نماز در حضور الهی، ناچیز و نابود تصور می‌نماید؛ و در اثر غلبه این حالت، به رکوع می‌رود که خضوع و کوچکی است. در اثر این خضوع یعنی رکوع و ذکر رکوع، سلطان کبریائی زیادتر تجلی کند و به سجود می‌رود که خضوع کامل است.
چون سر از سجده اول بردارد، بهجت و نوری در خود مشاهده کند که اقتضای سجود دوم را دارد. سجده اول در اثر رعب و هیمنه الهی است؛ سجده دوم در اثر جذبه و رغبت عبد است.