تحریم نفت ایران از رویا تا واقعیت

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، رئیس جمهوری اسلامی ایران در تازه ترین اظهار نظر در این باره گفت : امکان ندارد نفت منطقه صادر و ایران از صادرات نفت محروم شود.
حسن روحانی در سفر خود به سوئیس در جمع ایرانیان مقیم این کشور با بیان این‌که آمریکایی‌ها مدعی شده‌اند که می‌خواهند به طور کامل جلو صادرات نفت ایران را بگیرند و برخی کشورهای منطقه نیز گفته اند می توانند کمبود نفت ایران در بازار را جبران کنند ،گفت: امکان ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود، اگر شما می‌توانید این کار را انجام دهید تا نتیجه آن را ببینید.
با این حال اولین اظهار نظر در این باره را بیژن زنگنه وزیر نفت ایران داشت. زنگنه که برای ارائه گزارشی از اجلاس اخیر اوپک به کمیسیون انرژی مجلس رفته بود در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما گفت : عربستان به دلیل مشکلاتی که در تولید دارد ، درحال حاضر 170 هزار بشکه زیرسقف سهمیه خود تولید می کند حالا چگونه می خواهد تولید خود را دو میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
وزیر نفت ایران ، بابیان اینکه براساس سازوکارهای اوپک هیچ کشوری نمی تواند به جای سهمیه دیگر اعضاء تولید خود را افزایش دهد گفت: در خوش بینانه ترین حالت کل ظرفیت تولید نفت جهان شامل اعضاء اوپک و غیر اوپک بیش از 700 هزار بشکه در روز افزایش نخواهد یافت که از این میزان 300 هزار بشکه متعلق به روسیه و 400 هزار بشکه نیز برای اعضاء اوپک خواهد بود.
با این حساب و براساس گفته های وزیر نفت ایران درصورت تحریم نفت ایران ، جهان با کمبود 2 تا 3 میلیون بشکه نفت در روز مواجه خواهد شد که این موضوع می تواند قیمت نفت را تا حدود 90 دلار افزایش دهد.
موضوعی که بانک آمریکایی مریل لینچ نیز ان را تایید می کند. این بانک در تازه ترین تحلیل خود از بازار نفت اعلام کرد: تحریم‌های ضدایرانی آمریکا می‌توانند قیمت نفت را به زودی به بالای ۹۰ دلار برسانند.
هوتن یزهاری، کارشناس آمریکایی مریل لینچ گفته درحالیکه بازار نفت با کاهش فراتر از انتظار ذخیره‌سازی نفت در آمریکا، اختلال در تولید نفت کانادا، نگرانی درباره صادرات نفت لیبی و مانع تراشی در صادرات نفت ونزوئلا مواجه است ، تلاش ترامپ برای تحریم صادرات نفت ایران، سبب وارد شدن شوک قیمتی به بازار نفت می شود که در چند سال اخیر بی سابقه خواهد بود.
براساس همین تحلیل ها معاون اول رئیس جمهور ایران نیز گفت: ادعای آمریکا برای متوقف کردن صادرات نفت ایران واهی است.
اسحاق جهانگیری که در مراسم روز ملی صنعت ومعدن سخن می گفت افزود: آنها می خواهند نفت ایران فروش نرود؛ یعنی می خواهند تا آبان ماه فروش نفت ایران را به صفر برسانند. اما این یک جنگ روانی است. کسی که کمترین شناخت با فضای بین المللی دارد، به خوبی می داند که این امکان پذیر نیست؛ سعودی نمی تواند اراده کند وچند میلیون بشکه نفت به نفت جهان اضافه کند.
وی افزود: اگر هر کشوری به جای ایران بخواهد نفت را تامین کند، خیانت به ملت ایران و جامعه بین المللی است و قطعا جواب این خیانت را خواهد دید.
درهمین حال مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هم گفت: تولید نفت مازاد بر سقف تعیین شده اوپک به مجوز نیاز دارد.
علی کاردر، با بیان این‌که تولید نفت مازاد بر سقف تعیین شده به مجوز اوپک نیاز دارد، گفت: اگر خلاف این تفسیر نظری وجود دارد اوپک باید نشست اضطراری تشکیل دهد.
وی افزود: عربستان عنوان می‌کند که توانایی افزایش تولید نفت را دارد، اما در واقع بیش از ۵۰۰ هزار بشکه نمی‌تواند افزایش تولید داشته باشد.
با این حال آیا عربستان واقعا می‌تواند تولید نفت خود را تا دومیلیون بشکه درروز افزایش دهد ؟
درحالیکه رئیس‌ جمهور امریکا در گفتگو با فاکس‌بیزنس گفته ما از بیشتر کشورهای عضو اوپک محافظت می‌کنیم پس باید تولید خود را افزایش دهند تا نتایج منفی خروج ما از توافق ایران در بازار نفت خود را نشان ندهد.
اما به گفته بسیاری از تحلیلگران این امر امکان پذیر نیست و اغلب آنها جهش قیمت نفت به دلیل کمبود عرضه را پیش‌بینی می‌کنند.
پیر آندوراند، مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری دراین باره می گوید: عربستان به سختی می‌تواند تولید روزانه نفت خود را با یک میلیون بشکه افزایش به ۱۱ میلیون بشکه در روز برساند و حتی این کار نیز دشوار خواهد بود.
وی بابیان اینکه سعودی‌ها درحال حاضر امکان افزایش تولید را ندارند می گوید: جالب خواهد بود که سعودی‌ها واقعا چه کار می‌توانند بکنند و چقدر می‌توانند آن را ادامه دهند.
آمریتا سن، تحلیلگر ارشد مؤسسه انرژی اسپکتس نیز در همین رابطه گفت:اگرچه عربستان در تئوری این ظرفیت را دارد، اما فعال کردن این ظرفیت تولید به زمان و پول نیاز دارد و احتمال می‌رود یک سال به طول بینجامد.
گری راس، رئیس پژوهش جهانی نفت در مؤسسه اس‌اند‌پیگلوبال (پلاتس) هم گفته: عربستانی‌ها ظرفیت مازاد تولید ۲ میلیون بشکه در روز را ندارند، زیرا معنای آن رساندن تولید به ۱۲ میلیون بشکه در روز است؛ آنها احتمالا می‌توانند حداکثر ۱۱ میلیون بشکه در روز تولید کنند و حتی آن هم ساختار نفتی آنها را تحت فشار قرار می‌دهد.
وی همچنین اعلام کرد: بدون افزایش تولید نفت عربستان، افت احتمالی تولید نفت ایران و اختلال در تولید نفت ونزوئلا و لیبی می‌تواند موجب کاهش ۲ میلیون بشکه از عرضه روزانه نفت جهان تا پایان سال جاری میلادی شود.
اوله هانسن، رئیس بخش پژوهش کالا در بانک ساکسو نیز گفت: باور ندارم که عربستان بتواند تولید خود را به ۱۲ میلیون بشکه در روز برساند، اما آنها می‌توانند با برداشت از ذخیره‌سازی نفت خود، صادرات را افزایش دهند.
وی افزود: با این حال این مسئله تنش در خاورمیانه را افزایش می‌دهد و با توجه به تسلط ایران بر تنگه هرمز، این خطر وجود دارد که شرایط به حدی وخیم شود که افزایش ۲ میلیون بشکه‌ای تولید کافی نباشد.
جیوانی استونوو، تحلیلگر کالا در بانک یوبی‌اس، گفت: اگرچه اظهارنظر رئیس جمهوری آمریکا در خصوص انتظار او از عربستان برای افزایش تولید بسیار صریح است، اما بیانیه خبرگزاری رسمی عربستان (اس‌پی‌ای) مبهم‌تر بود و هیچ اشاره‌ای به میزان افزایش تولید نشده بود.
وی افزود: بیانیه عربستان در ظاهر نشان می‌دهد که این کشور آمادگی افزایش تولید را دارد، اما پیش از آن منتظر تحقق اختلال‌های بیشتر در بازار نفت است.
این کارشناس گفت: افزایش ۲ میلیون بشکه‌ای تولید نفت عربستان، ظرفیت مازاد عرضه این کشور را به طور کامل از میان می‌برد.
استونوو گفت: در ماه‌های آینده قیمت‌ها در واکنش به دو رویکرد، به احتمال زیاد پرنوسان‌تر می‌شود؛ رویکرد نخست، نگرانی درباره عرضه مازاد است و دوم، نگرانی‌های مربوط به کاهش ظرفیت تولید مازاد و تشدید محدودیت عرضه در بازار نفت.
درهمین حال نماینده ایران در هیئت عامل اوپک نیز در واکنش به ادعای عربستان مبنی برتوانایی جایگزین کردن نفت ایران گفت: صرفنظر از این‌که چنین ظرفیتی در عربستان نیست، این در خواست به معنای دستور خروج این کشور از اوپک است.
به هرحال مشخص است عربستان در شرایط کنونی توانایی افزایش ظرفیت تولید را ندارد اما اگر به هرنحوی و حتی با بهره گیری از منابع نفتی خود این کار را اجرایی کند ،عملا وارد یک جنگ تجاری با ایران می شود. جنگی که با توجه به اظهارات تند مقامات ایران در روزهای اخیر به ویژه سخنان حسن روحانی در سوییس بی شک اثرات شوک آوری بر بازار نفت جهان خواهد داشت. حالا باید دید جهان توان تحمل این شوک را دارد؟
گزارش : امیر شایان مهر