گزارش مکتوب...
بازگشت پرندگان مهاجر به تالاب هویزه
پرواز پرنده های مهاجر و بومی بر فراز تالاب هویزه این روزها صحنه های زیبایی از جریان زندگی و نشاط در تالاب را پیش روی چشم بیننده می گذارد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان، اهمیت دو چندان مشاهده این مخلوقات زیبای خداوند بخاطر این است که تعداد زیادی از پرنده های مهاجر برای نخستین بار پس از آبگیری بخش جنوبی تالاب به منطقه بازگشته اند.
این تالاب زیستگاه پرندگان و حیات وحش است و برای اهالی منطقه از نظر کشاورزی و دامداری و همچنین صیادان و پرورش دهندگان ماهی بسیار ارزش دارد.
خدا را شکر هم اکنون شرایط برای پذیرایی از پرندگان مهاجر فراهم شده است.شرایطی که به دلیل برچیدن برخی از تاسیسات شرکت نفت و برداشتن موانع از سر آب تا حدودی فراهم شده است.این اقدامات به مذاق پرندگانی که سال ها از تالاب قهر کرده بودند خوش آمد و با پر آب شدن بعضی از بخش های خشکیده تالاب دوباره آفتابی شدند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست و فرمانده یگان حفاظت هویزه می گوید: از پارسال و پس از باز شدن مسیر آب بیش از 250 هزار پرنده مهاجر و حدود 70 هزار پرنده بومی از گونه های مختلف در تالاب سرشماری شد.
موسی مدحجی پیش بینی می کند در سرشماری امسال که به زودی انجام می شود، شمار پرندگان از این میزان هم بیشتر شود زیرا بررسی و مشاهدات محیط بانان این موضوع را تایید کرده و از همین الان مشخص شده نسبت به پارسال پرندگان بیشتری در تالاب وجود دارد.او فقط در یک قلم شمار پلیکان های خاکستری با منقارهای زرد رنگ در تالاب را حدود دو هزار قطعه تخمین می زند.
بسیاری از این پرندگان از دوردست آمدند و بین 100 تا 150 هزار کیلومتر پرواز کردند.حرکت پرندگان که به آن کوچ گفته می شود همه ساله در پاییز به سوی جنوب و در بهار به سمت شمال انجام می شود.آن ها به طور معمول از سمت زمین های پست به سوی بلندی ها و از نقاط دوردست به طرف سواحل سفر می کنند زیرا در شرایط جوی زمستان نمیتوانند زنده بمانند و مجبورند عازم مناطق گرمسیری شود.
یکی از دلایل اصلی کوچ پرندگان مانند سایر جانداران کمبود مواد غذایی است. پرندگانی که از گیاهان، علف ها و حشرات یا جوندگان کوچک تغذیه میکنند در زمستان برای تامین غذا با مشکل مواجه می شوند.بنابراین برای یافتن خوراک از مناطق سرد راهی مناطق گرم تر می شوند.
بیشتر پرندگان مهاجری که عازم ایران می شوند از منطقه سیبری در روسیه، جنوب آفریقا و سرزمین های شرق اروپا می آیند.معمولا پرندگان تالاب هویزه بیشتر از اروپای شرقی و جنوب آفریقا مهمان استان خوزستان می شوند.پرندگانی مثل پلیکان و غاز های خاکستری، پرستوهای دریایی، ، لک لک ها، چنگر، حواصیل، ماهی خورک ها، فلامینگو و انواع اردک ها و عقاب ها و سایر پرندگان شکاری.مهمترین پرنده های بومی هم دراج، برخی گونه های اردک ها، طاووسک و همچنین برخی از مهاجران بومی شده اند.
به طور کلی شمار انواع پرندگان تالاب به بیش از 300 گونه می رسد.این پرندگان زیبا از اوایل پاییز به تدریج وارد استان خوزستان می شوند و از اواخر بهمن به تدریج از این منطقه سفر می کنند.
نکته جالب در مورد کوچ پرندگان و پرشسی که شاید ذهن خیلی ها را درگیر کرده این است که پرندگان چگونه راه خود را پیدا میکنند و مقصد خود را پس از طی هزاران کیلومتر می یابند؟! گفته می شود این مسافران همیشه در سفر از طریق شناسایی خطوط و میدان های مغناطیسی اطراف کره زمین که از شمال به جنوب کشیده شدهاند، راه خود را پیدا می کنند.
پرندگان، رکورد دار و قهرمان حیوانات مهاجر به شمار میروند.برخی از این موجودات جان سخت و مقاوم در طول سال در مسیر رفت و برگشت تقریبا بیش از 35 هزار کیلومتر مسافت را طی میکنند.آنها در طول سفر از فراز اقیانوس ها، دشت ها و کوهستان ها گذر می کنند و در بین راه توقف های نسبتا کوتاهی می کنند.پرندگان از این فرصت برای تغذیه و تجدید قوا بهره می گیرند.
تالاب های استان خوزستان مانند تالاب هویزه، تالاب شادگان، میانگران و بامدژ همه ساله میزبان پرندگان زمستان گذر و تابستان گذری هستند که بی وقفه و به طور غریزی کوچ می کنند.
میزبانی نامناسب می تواند این چرخه طبیعی را متوقف کند و همان طور که در سال های گذشته اتفاق افتاد باعث کاهش تعداد پرندگان مهاجر و حتی کوچ پرندگان بومی شود.این خطری برای محیط زیست و اکوسیستم است.
محیط بانان می گویند برای حفظ شرایط مساعد و بهتر شدن حیات تالاب که زندگی جانداران و گذران معیشت ساکنان مناطق اطراف به آن بستگی دارد باید حق آبه آن تامین شود.بنابراین به استمرار جریان و ریزش آب در تالاب که به منزله استمرار حیات آن است باید توجه ویژه شود.
اگر برای دیدن پرنده ها و سایر حیوانات، روستاهای دیدنی اطراف و مناظر دل انگیز تالاب قصد سفر به شهرستان مرزی هویزه را کردید، یادتان باشد از ریختن زباله و پسماند در محیط خودداری کنید و به جانداران و محیط زیست صدمه نزنید.
این تالاب منحصر بفرد که محلی ها به آن هورالهویزه هم می گویند دارای 120 هزار هکتار وسعت در غرب خوزستان و 80 کیلومتری اهواز قرار دارد.
رضا عالی پور